atha ekaadasho.adhyaayaH |
arjuna uvaacha |
madanugrahaaya paramaM guhyamadhyaatmasaMgnyitam |
yattvayoktaM vachastena moho.ayaM vigato mama || 1 ||
bhavaapyayau hi bhootaanaaM shrutau vistarasho mayaa |
tvattaH kamalapatraakshha maahaatmyamapi chaavyayam || 2 ||
evametadyathaattha tvamaatmaanaM parameshvara |
drashhTumichChaami te roopamaishvaraM purushhottama || 3 ||
manyase yadi tachChakyaM mayaa drashhTumiti prabho |
yogeshvara tato me tvaM darshayaatmaanamavyayam || 4 ||
shreebhagavaanuvaacha |
pashya me paartha roopaaNi shatasho.atha sahasrashaH |
naanaavidhaani divyaani naanaavarNaakRRiteeni cha || 5 ||
pashyaadityaanvasoonrudraanashvinau marutastathaa |
bahoonyadRRishhTapoorvaaNi pashyaashcharyaaNi bhaarata || 6 ||
ihaikasthaM jagatkRRitsnaM pashyaadya sacharaacharam |
mama dehe guDaakesha yachchaanyaddrashhTumichChasi || 7 ||
na tu maaM shakyase drashhTumanenaiva svachakshhushhaa |
divyaM dadaami te chakshhuH pashya me yogamaishvaram || 8 ||
saMjaya uvaacha |
evamuktvaa tato raajanmahaayogeshvaro hariH |
darshayaamaasa paarthaaya paramaM roopamaishvaram || 9 ||
anekavaktranayanamanekaadbhutadarshanam |
anekadivyaabharaNaM divyaanekodyataayudham || 1
divyamaalyaambaradharaM divyagandhaanulepanam |
sarvaashcharyamayaM devamanantaM vishvatomukham || 11 ||
divi sooryasahasrasya bhavedyugapadutthitaa |
yadi bhaaH sadRRishee saa syaadbhaasastasya mahaatmanaH || 12 ||
tatraikasthaM jagatkRRitsnaM pravibhaktamanekadhaa |
apashyaddevadevasya shareere paaMDavastadaa || 13 ||
tataH sa vismayaavishhTo hRRishhTaromaa dhanaMjayaH |
praNamya shirasaa devaM kRRitaanjalirabhaashhata || 14 ||
arjuna uvaacha |
pashyaami devaaMstava deva dehe sarvaaMstathaa bhootavisheshhasaMghaan|
brahmaaNameeshaM kamalaasanasthamRRishheeMshcha sarvaanuragaaMshcha divyaan || 15 ||
anekabaahoodaravaktranetraM pashyaami tvaaM sarvato.anantaroopam|
naantaM na madhyaM na punastavaadiM pashyaami vishveshvara vishvaroopa || 16 ||
kireeTinaM gadinaM chakriNaM cha tejoraashiM sarvato deeptimantam|
pashyaami tvaaM durnireekshhyaM samantaaddeeptaanalaarkadyutimaprameyam || 17 ||
tvamakshharaM paramaM veditavyaM tvamasya vishvasya paraM nidhaanam|
tvamavyayaH shaashvatadharmagoptaa sanaatanastvaM purushho mato me || 18 ||
anaadimadhyaantamanantaveeryamanantabaahuM shashisooryanetram|
pashyaami tvaaM deeptahutaashavaktraM svatejasaa vishvamidaM tapantam || 19 ||
dyaavaapRRithivyoridamantaraM hi vyaaptaM tvayaikena dishashcha sarvaaH|
dRRishhTvaadbhutaM roopamugraM tavedaM lokatrayaM pravyathitaM mahaatman || 20 ||
amee hi tvaaM surasanghaa vishanti kechidbheetaaH praanjalayo gRRiNanti|
svasteetyuktvaa maharshhisiddhasaMghaaH stuvanti tvaaM stutibhiH pushhkalaabhiH || 21 ||
rudraadityaa vasavo ye cha saadhyaa vishve.ashvinau marutashchoshhmapaashcha|
gandharvayakshhaasurasiddhasaMghaa veekshhante tvaaM vismitaashchaiva sarve || 22 ||
roopaM mahatte bahuvaktranetraM mahaabaaho bahubaahoorupaadam|
bahoodaraM bahudaMshhTraakaraalaM dRRishhTvaa lokaaH pravyathitaastathaaham || 23 ||
nabhaHspRRishaM deeptamanekavarNaM vyaattaananaM deeptavishaalanetram|
dRRishhTvaa hi tvaaM pravyathitaantaraatmaa dhRRitiM na vindaami shamaM cha vishhNo || 24 ||
daMshhTraakaraalaani cha te mukhaani dRRishhTvaiva kaalaanalasaMnibhaani|
disho na jaane na labhe cha sharma praseeda devesha jagannivaasa || 25 ||
amee cha tvaaM dhRRitaraashhTrasya putraaH sarve sahaivaavanipaalasaMghaiH|
bheeshhmo droNaH sootaputrastathaasau sahaasmadeeyairapi yodhamukhyaiH || 26 ||
vaktraaNi te tvaramaaNaa vishanti daMshhTraakaraalaani bhayaanakaani|
kechidvilagnaa dashanaantareshhu saMdRRishyante choorNitairuttamaangaiH || 27 ||
yathaa nadeenaaM bahavo.ambuvegaaH samudramevaabhimukhaa dravanti|
tathaa tavaamee naralokaveeraa vishanti vaktraaNyabhivijvalanti || 28 ||
yathaa pradeeptaM jvalanaM pataMgaa vishanti naashaaya samRRiddhavegaaH|
tathaiva naashaaya vishanti lokaastavaapi vaktraaNi samRRiddhavegaaH || 29 ||
lelihyase grasamaanaH samantaallokaansamagraanvadanairjvaladbhiH|
tejobhiraapoorya jagatsamagraM bhaasastavograaH pratapanti vishhNo || 30 ||
aakhyaahi me ko bhavaanugraroopo namo.astu te devavara praseeda|
vignyaatumichChaami bhavantamaadyaM na hi prajaanaami tava pravRRittim || 31 ||
shreebhagavaanuvaacha |
kaalo.asmi lokakshhayakRRitpravRRiddho lokaansamaahartumiha pravRRittaH|
RRite.api tvaaM na bhavishhyanti sarve ye.avasthitaaH pratyaneekeshhu yodhaaH || 32 ||
tasmaattvamuttishhTha yasho labhasva jitvaa shatroonbhunkshhva raajyaM samRRiddham|
mayaivaite nihataaH poorvameva nimittamaatraM bhava savyasaachin || 33 ||
droNaM cha bheeshhmaM cha jayadrathaM cha karNaM tathaanyaanapi yodhaveeraan|
mayaa hataaMstvaM jahi maa vyathishhThaa yudhyasva jetaasi raNe sapatnaan || 34 ||
saMjaya uvaacha |
etachChrutvaa vachanaM keshavasya kRRitaanjalirvepamaanaH kireeTee|
namaskRRitvaa bhooya evaaha kRRishhNaM sagadgadaM bheetabheetaH praNamya || 35 ||
arjuna uvaacha |
sthaane hRRishheekesha tava prakeertyaa jagatprahRRishhyatyanurajyate cha|
rakshhaaMsi bheetaani disho dravanti sarve namasyanti cha siddhasaMghaaH || 36 ||
kasmaachcha te na nameranmahaatmangareeyase brahmaNo.apyaadikartre|
ananta devesha jagannivaasa tvamakshharaM sadasattatparaM yat || 37 ||
tvamaadidevaH purushhaH puraaNastvamasya vishvasya paraM nidhaanam|
vettaasi vedyaM cha paraM cha dhaama tvayaa tataM vishvamanantaroopa || 38 ||
vaayuryamo.agnirvaruNaH shashaankaH prajaapatistvaM prapitaamahashcha|
namo namaste.astu sahasrakRRitvaH punashcha bhooyo.api namo namaste || 39 ||
namaH purastaadatha pRRishhThataste namo.astu te sarvata eva sarva|
anantaveeryaamitavikramastvaM sarvaM samaapnoshhi tato.asi sarvaH || 40 ||
sakheti matvaa prasabhaM yaduktaM he kRRishhNa he yaadava he sakheti|
ajaanataa mahimaanaM tavedaM mayaa pramaadaatpraNayena vaapi || 41 ||
yachchaavahaasaarthamasatkRRito.asi vihaarashayyaasanabhojaneshhu|
eko.athavaapyachyuta tatsamakshhaM tatkshhaamaye tvaamahamaprameyam || 42 ||
pitaasi lokasya charaacharasya tvamasya poojyashcha gururgareeyaan|
na tvatsamo.astyabhyadhikaH kuto.anyo lokatraye.apyapratimaprabhaava || 43 ||
tasmaatpraNamya praNidhaaya kaayaM prasaadaye tvaamahameeshameeDyam|
piteva putrasya sakheva sakhyuH priyaH priyaayaarhasi deva soDhum || 44 ||
adRRishhTapoorvaM hRRishhito.asmi dRRishhTvaa bhayena cha pravyathitaM mano me|
tadeva me darshaya devaroopaM praseeda devesha jagannivaasa || 45 ||
kireeTinaM gadinaM chakrahastamichChaami tvaaM drashhTumahaM tathaiva|
tenaiva roopeNa chaturbhujena sahasrabaaho bhava vishvamoorte || 46 ||
shreebhagavaanuvaacha |
mayaa prasannena tavaarjunedaM roopaM paraM darshitamaatmayogaat|
tejomayaM vishvamanantamaadyaM yanme tvadanyena na dRRishhTapoorvam || 47 ||
na vedayagnyaadhyayanairna daanairna cha kriyaabhirna tapobhirugraiH|
evaMroopaH shakya ahaM nRRiloke drashhTuM tvadanyena kurupraveera || 48 ||
maa te vyathaa maa cha vimooDhabhaavo dRRishhTvaa roopaM ghorameedRRinmamedam|
vyapetabheeH preetamanaaH punastvaM tadeva me roopamidaM prapashya || 49 ||
saMjaya uvaacha |
ityarjunaM vaasudevastathoktvaa svakaM roopaM darshayaamaasa bhooyaH|
aashvaasayaamaasa cha bheetamenaM bhootvaa punaH saumyavapurmahaatmaa || 50 ||
arjuna uvaacha |
dRRishhTvedaM maanushhaM roopaM tava saumyaM janaardana |
idaaneemasmi saMvRRittaH sachetaaH prakRRitiM gataH || 51 ||
shreebhagavaanuvaacha |
sudurdarshamidaM roopaM dRRishhTavaanasi yanmama |
devaa apyasya roopasya nityaM darshanakaankshhiNaH || 52 ||
naahaM vedairna tapasaa na daanena na chejyayaa |
shakya evaMvidho drashhTuM dRRishhTavaanasi maaM yathaa || 53 ||
bhaktyaa tvananyayaa shakya ahamevaMvidho.arjuna |
gnyaatuM drashhTuM cha tattvena praveshhTuM cha paraMtapa || 54 ||
matkarmakRRinmatparamo madbhaktaH sangavarjitaH |
nirvairaH sarvabhooteshhu yaH sa maameti paaMDava || 55 ||
oM tatsaditi shreemadbhagavadgeetaasoopanishhatsu brahmavidyaayaaM yogashaastre shreekRRishhNaarjunasaMvaade
vishvaroopadarshanayogo naamaikaadasho.adhyaayaH ||11 ||