atha dashamo.adhyaayaH |
shreebhagavaanuvaacha |
bhooya eva mahaabaaho shRRiNu me paramaM vachaH |
yatte.ahaM preeyamaaNaaya vakshhyaami hitakaamyayaa || 1 ||
na me viduH suragaNaaH prabhavaM na maharshhayaH |
ahamaadirhi devaanaaM maharshheeNaaM cha sarvashaH || 2 ||
yo maamajamanaadiM cha vetti lokamaheshvaram |
asaMmooDhaH sa martyeshhu sarvapaapaiH pramuchyate || 3 ||
buddhirgnyaanamasaMmohaH kshhamaa satyaM damaH shamaH |
sukhaM duHkhaM bhavo.abhaavo bhayaM chaabhayameva cha || 4 ||
ahiMsaa samataa tushhTistapo daanaM yasho.ayashaH |
bhavanti bhaavaa bhootaanaaM matta eva pRRithagvidhaaH || 5 ||
maharshhayaH sapta poorve chatvaaro manavastathaa |
madbhaavaa maanasaa jaataa yeshhaaM loka imaaH prajaaH || 6 ||
etaaM vibhootiM yogaM cha mama yo vetti tattvataH |
so.avikampena yogena yujyate naatra saMshayaH || 7 ||
ahaM sarvasya prabhavo mattaH sarvaM pravartate |
iti matvaa bhajante maaM budhaa bhaavasamanvitaaH || 8 ||
machchittaa madgatapraaNaa bodhayantaH parasparam |
kathayantashcha maaM nityaM tushhyanti cha ramanti cha || 9 ||
teshhaaM satatayuktaanaaM bhajataaM preetipoorvakam |
dadaami buddhiyogaM taM yena maamupayaanti te || 1
teshhaamevaanukampaarthamahamagnyaanajaM tamaH |
naashayaamyaatmabhaavastho gnyaanadeepena bhaasvataa || 11 ||
arjuna uvaacha |
paraM brahma paraM dhaama pavitraM paramaM bhavaan |
purushhaM shaashvataM divyamaadidevamajaM vibhum || 12 ||
aahustvaamRRishhayaH sarve devarshhirnaaradastathaa |
asito devalo vyaasaH svayaM chaiva braveeshhi me || 13 ||
sarvametadRRitaM manye yanmaaM vadasi keshava |
na hi te bhagavanvyaktiM vidurdevaa na daanavaaH || 14 ||
svayamevaatmanaatmaanaM vettha tvaM purushhottama |
bhootabhaavana bhootesha devadeva jagatpate || 15 ||
vaktumarhasyasheshheNa divyaa hyaatmavibhootayaH |
yaabhirvibhootibhirlokaanimaaMstvaM vyaapya tishhThasi || 16 ||
kathaM vidyaamahaM yogiMstvaaM sadaa parichintayan |
keshhu keshhu cha bhaaveshhu chintyo.asi bhagavanmayaa || 17 ||
vistareNaatmano yogaM vibhootiM cha janaardana |
bhooyaH kathaya tRRiptirhi shRRiNvato naasti me.amRRitam || 18 ||
shreebhagavaanuvaacha |
hanta te kathayishhyaami divyaa hyaatmavibhootayaH |
praadhaanyataH kurushreshhTha naastyanto vistarasya me || 19 ||
ahamaatmaa guDaakesha sarvabhootaashayasthitaH |
ahamaadishcha madhyaM cha bhootaanaamanta eva cha || 20 ||
aadityaanaamahaM vishhNurjyotishhaaM raviraMshumaan |
mareechirmarutaamasmi nakshhatraaNaamahaM shashee || 21 ||
vedaanaaM saamavedo.asmi devaanaamasmi vaasavaH |
indriyaaNaaM manashchaasmi bhootaanaamasmi chetanaa || 22 ||
rudraaNaaM shaMkarashchaasmi vittesho yakshharakshhasaam |
vasoonaaM paavakashchaasmi meruH shikhariNaamaham || 23 ||
purodhasaaM cha mukhyaM maaM viddhi paartha bRRihaspatim |
senaaneenaamahaM skandaH sarasaamasmi saagaraH || 24 ||
maharshheeNaaM bhRRigurahaM giraamasmyekamakshharam |
yagnyaanaaM japayagnyo.asmi sthaavaraaNaaM himaalayaH || 25 ||
ashvatthaH sarvavRRikshhaaNaaM devarshheeNaaM cha naaradaH |
gandharvaaNaaM chitrarathaH siddhaanaaM kapilo muniH || 26 ||
uchchaiHshravasamashvaanaaM viddhi maamamRRitodbhavam |
airaavataM gajendraaNaaM naraaNaaM cha naraadhipam || 27 ||
aayudhaanaamahaM vajraM dhenoonaamasmi kaamadhuk |
prajanashchaasmi kandarpaH sarpaaNaamasmi vaasukiH || 28 ||
anantashchaasmi naagaanaaM varuNo yaadasaamaham |
pitRReeNaamaryamaa chaasmi yamaH saMyamataamaham || 29 ||
prahlaadashchaasmi daityaanaaM kaalaH kalayataamaham |
mRRigaaNaaM cha mRRigendro.ahaM vainateyashcha pakshhiNaam || 30 ||
pavanaH pavataamasmi raamaH shastrabhRRitaamaham |
jhashhaaNaaM makarashchaasmi srotasaamasmi jaahnavee || 31 ||
sargaaNaamaadirantashcha madhyaM chaivaahamarjuna |
adhyaatmavidyaa vidyaanaaM vaadaH pravadataamaham || 32 ||
akshharaaNaamakaaro.asmi dvandvaH saamaasikasya cha |
ahamevaakshhayaH kaalo dhaataahaM vishvatomukhaH || 33 ||
mRRityuH sarvaharashchaahamudbhavashcha bhavishhyataam |
keertiH shreervaakcha naareeNaaM smRRitirmedhaa dhRRitiH kshhamaa || 34 ||
bRRihatsaama tathaa saamnaaM gaayatree Chandasaamaham |
maasaanaaM maargasheershho.ahamRRitoonaaM kusumaakaraH || 35 ||
dyootaM Chalayataamasmi tejastejasvinaamaham |
jayo.asmi vyavasaayo.asmi sattvaM sattvavataamaham || 36 ||
vRRishhNeenaaM vaasudevo.asmi paaMDavaanaaM dhanaMjayaH |
muneenaamapyahaM vyaasaH kaveenaamushanaa kaviH || 37 ||
daNDo damayataamasmi neetirasmi jigeeshhataam |
maunaM chaivaasmi guhyaanaaM gnyaanaM gnyaanavataamaham || 38 ||
yachchaapi sarvabhootaanaaM beejaM tadahamarjuna |
na tadasti vinaa yatsyaanmayaa bhootaM charaacharam || 39 ||
naanto.asti mama divyaanaaM vibhooteenaaM paraMtapa |
eshha tooddeshataH prokto vibhootervistaro mayaa || 40 ||
yadyadvibhootimatsattvaM shreemadoorjitameva vaa |
tattadevaavagachCha tvaM mama tejoM.ashasaMbhavam || 41 ||
athavaa bahunaitena kiM gnyaatena tavaarjuna |
vishhTabhyaahamidaM kRRitsnamekaaMshena sthito jagat || 42 ||
oM tatsaditi shreemadbhagavadgeetaasoopanishhatsu brahmavidyaayaaM yogashaastre shreekRRishhNaarjunasaMvaade
vibhootiyogo naama dashamo.adhyaayaH ||10 ||